انتخاب نمودار صحیح برای مصورسازی داده‌ها – بخش دوم

در قسمت قبل، به بررسی نمودارهای عددی و خطی پرداخته و الزامات مرتبط با طراحی هریک از آن‌ها مورد بررسی قرار گرفت. در این قسمت، انواع نمودارهای میله‌ای معرفی شده، با بیان تفاوت آن‌ها با یکدیگر، به کاربرد هریک از آن‌ها اشاره شده و در نهایت الزامات مرتبط با طراحی نمودارهای میله‌ای بیان شده است.

۳٫ نمودار میله‌ای

نمودارهای میله‌ای، یکی از پرکاربردترین نمودارها برای تصویرسازی داده‌ها بوده، و برای نمایش داده‌های دارای ترتیب زمانی (Chronological)، مقایسه دسته‌های مختلف داده با یکدیگر، و هم‌چنین مقایسه یک دسته با کل نمونه بسیار مناسب هستند. این نمودارها دارای انواع مختلفی می‌باشند که سه نوع پراستفاده آن‌ها عبارتند از: نمودارهای میله‌ای افقی (Horizontal Bar Chart)، عمودی (Vertical Bar Chart)، و تجمعی (Stacked Chart). به‌عنوان نمونه، مقایسه حجم فروش کانال‌های مختلف سازمان در یک سال، یا میزان فروش کانال‌های مختلف به تفکیک مناطق فروش، و … را می‌توان از طریق این نمودارها نمایش داد.

استفاده از رنگ‌ها، به‌عنوان یکی از بعدهای مورد استفاده برای نمایش داده در نمودارهای میله‌ای بسیار مرسوم است.

نمودارهای میله‌ای افقی، علی‌رغم تشابه با نمودارهای عمودی، کاربری کاملا متفاوتی از آن‌ها دارند. این نمودارها برای رتبه‌بندی داده‌ها (Ranking)، مثلا نمایش لیست پنج داده با بالاترین فراوانی، بسیار مناسب هستند. هم‌چنین در مواردی که برچسب عنوان داده‌ها طولانی باشند، از این نمودارها استفاده می‌شود.

نوع دیگر نمودارهای میله‌ای، نمودارهای میله‌ای تجمعی است. این نمودارها که برای نمایش داده‌های پیوسته و گسسته مناسب هستند، در مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرند که کاربر قصد دارد چندین دسته مختلف داده را با کل داده‌ها، و هم‌چنین با خود آن‌ها در دوره‌های مختلف مقایسه نماید. این مقایسه اغلب به‌صورت درصد نمایش داده می‌شود. برای نمونه، برای نمایش یک داده در مقایسه با کل داده‌ها، می‌توان از نمودارهای دایره‌ای استفاده نمود (نسبت مشتریان بین ۱۵ تا ۲۵ سال به کل مشتریان)؛ اما برای نمایش همین اطلاعات در طول دوره‌های مختلف زمانی، می‌بایست از نمودار میله‌ای تجمعی استفاده نمود.

درصورتی‌که تمامی دسته‌ها با مقیاس ۱۰۰% نمایش داده شود، به این نمودارها، نمودارهای تجمعی ۱۰۰% (۱۰۰% Stacked Chart) گفته می‌شود. در این حالت امکان مقایسه کل داده‌ها در دوره‌های مختلف زمانی با یکدیگر وجود ندارد. از همین رو در مواردی از این نوع نمودار استفاده می‌شود که کل مقدار هر دسته اهمیتی نداشته و تنها در پی نمایش درصد هریک از زیربخش‌ها هستیم. در شکل زیر دو نمودار میله‌ای تجمعی (سمت چپ) و میله‌ای تجمعی ۱۰۰% (شکل راست) نمایش داده شده است.

نکات مهم در استفاده از نمودارهای میله‌ای

• مرتب‌سازی داده‌ها: در این نوع از نمودارها، می‌بایست داده‌ها براساس یک نظم مشخص نمایش داده شوند. برای مثال، داده‌ها از بیش‌ترین فراوانی به کم‌ترین فراوانی، یا براساس حروف الفبای برچسب داده‌ها، یا بر حسب ارزش داده‌ها منظم شوند.
• استفاده از عناوین افقی: تا حد ممکن برای نمایش عنوان دسته‌ها، از عناوین افقی استفاده نمایید. از استفاده از برچسب‌های مورب یا عمودی، به‌دلیل دشواری در خوانش آن‌ها اجتناب نمایید.
• انتخاب فاصله مناسب بین ستون‌ها: به‌منظور خوانایی هرچه بیش‌تر نمودار، فضای خالی بین ستون‌ها می‌بایست برابر با نصف عرض هر ستون باشد.
• شروع محور Y از مقدار صفر: شروع محور عمودی از مقداری بیش‌تر از صفر، باعث انتقال اطلاعاتی اشتباه درخصوص ستون‌ها به مخاطب شده، و اطلاعات دقیقی را نمایش نمی‌دهد.
• استفاده از رنگ‌های سازگار: برای نمودارهای میله‌ای از یک رنگ مشخص استفاده نمایید. هم‌چنین می‌توان از طیف‌های مختلف یک رنگ برای تفکیک دسته‌بندی‌های مختف یا برجسته نمودن هر بخش استفاده نمود.
• عدم استفاده از تعداد زیاد ستون‌ها: به‌تر است حداکثر تعداد ستون‌های مورد استفاده در هر نمودار، ۱۰ ستون باشد (برای صفحه معمولی). زمانی‌که اطلاعات زیادی برای نمایش وجود داشته باشد، عرض ستون‌ها بسیار کم شده، هم‌چنین برای نمایش برچسب‌های مرتبط با هر ستون، فضای زیادی در اختیار نبوده و در نتیجه اندازه متن کوچک می‌شود.

ادامه دارد …